RZEMIOSŁO, HANDEL, USŁUGI ORAZ PRACOWNICY DWORSCY W TROŚCIAŃCU WIELKIM:

Nazwiska tych ludzi zestawiliśmy ze wszystkich aktualnie dostępnych źródeł - to jest ze starych ksiąg kościelnych, książek adresowych przemysłu i handlu oraz książki Pana Antoniego Worobca. Na pewno to nie są wszyscy rzemieślnicy i handlowcy z Trościańca, ale tylu na dzień dzisiejszy udało sie odszukać. Jeśli wiecie o kimś jeszcze (np. z Waszych opowiadań rodzinnych) prosimy o dopisanie tych nowych osób w komentarzach pod artykułem lub przesłanie informacji do adminów strony

Daty przy nazwiskach oznaczają tylko lata potwierdzone w naszych źródłach. Jednak większość tych osób działała pewnie znacznie dłużej. Gdy trafimy na kolejne materiały źródłowe, ten artykuł będzie uzupełniony i rozszerzony. A jeśli ktoś z Czytelników może to datowanie uzupełnić / poprawić, również prosimy o komentarz lub kontakt.

(Uaktualnione lipiec 2012)

XIX WIEK

ekonomowie (łac. "oeconomus"):

1817-1821 Senicki Stefan / Sienicki Stefan (różne wersje zapisu nazwiska), mąż Agaty z domu Rehan, mieszkał w domu nr 1
1834 Solecki Andrzej, mąż Agnieszki z domu Ładunik, mieszkał w domu nr 1
1839 Wodziński Stanisław, mąż Marii z domu Cieleckiej, ur. ok. 1791, mieszkał w domu nr 1, przy jego nazwisku zapisano: główny ekonom ("oeconomus generalis")
1841-1850 Dunajewski Ignacy (w r. 1841 nazwisko zapisane jako Dunajewicz), mąż Rozalii z domu Jaremkiewicz / Jaremkowicz (różne zapisy nazwiska w różnych latach), mieszkał w domu nr 1
1852-1856 Kamiński Edward, mąż Karoliny z domu Pisar, mieszkał w domu nr 1
1852-1857 Żukowski Michał, mąż Franciszki z domu Błazowskiej, mieszkał w domu nr 1
1867-1875 Ursyn Mikołaj, mąż Marii z domu Zbijewskiej

nadleśniczy (łac. "praefectus silvarum"):

1850-1856 Szabo Jan, mąż 1) Józefy z domu Kamińskiej, 2) Magdaleny z domu Górskiej, mieszkał w domu nr 1
1875-1877 Sokołowski Adolf, mąż Albiny z domu Momockiej, ur. ok. 1833, zm. 8 lutego 1877 w Trościańcu w wieku 44 lata na zapalenie płuc, w księdze zgonów zamiast numeru domu zapisane po polsku "leśniczówka".

leśniczy (łac. "Inspector Silva")

1823 Janikowski Stanisław, mąż Katarzyny z domu Piaseczyńskiej, mieszkał w domu nr 1

geometra (łac. "geometra"):

1880-1881 Szyszkowski Władysław Jan Alojzy, syn prywatnego oficjalisty, ur. ur. ok. 1845 Abrahamowice Królestwo Polskie, mąż Klementyny z domu Niecielskiej, numer domu 1 w Trościańcu

pisarze (łac. "scriba")

1818 Masłowski Michał

prywatni oficjaliści (łac. "privati officialis")

1857 Lewitowski Wincenty, mąż Judyty z domu Derengowskiej, mieszkał w domu nr 1

dozorcy owczarni (łac. "custos ovium")

1885-1888 Mrozek Sebastian, żonaty z Katarzyną z domu Pigoń

pracownik kancelarii? (łac. "scrinarius")

1847 Markwart Jan, oryg. "Marquat", syn włościan z Ratyszcza, ur. ok. 1816, mąż Katarzyny z domu Dunajewskiej, córki trościanieckiego ekonoma, mieszkał w domu nr 1, w latach 1849-1850 opisywany już jako stolarz ("arcularius") w Trościańcu

ogrodnicy (łac. "hortulanus"):

1831 Iwaszko Jan, mąż Katarzyny z domu Załuskiej, ur. ok. 1801, mieszkał w domu nr 1
1879 Wastenweld Jan, syn prywatnego oficjalisty, ur. ok. 1840 w Blanda(?) na Morawach, zam. Trościaniec, mąż 1) Anny z domu Wittek, 2) Ludwiki z domu Staab

kucharze (łac. "cuquus"):

1877 Jakubiszyn Michał, mąż Apolonii z domu Sikora

woźnice (łac. "auriga")

1874 Baran Grzegorz, ur. ok. 1837 Łuczyce(?), zam. Trościaniec, mąż Marii z domu Kurzel, mieszkał w domu nr 1
1890 Półtorak Józef, mąż z Katarzyny z domu Sikora

służący (łac. "servus"):

1838 Zellner Maciej, kawaler, ur. ok. 1802, zm. 1838 w wieku 36 lat z przyczyn naturalnych, nr domu 1
1867 Kusiak Wincenty, wdowiec po Urszuli z domu Dajczak, ur. ok. 1807, zm. w r. 1867 w wieku 60 lat na tyfus

służące (łac. "serva"):

1863 Łysa Regina, córka Karola i Marii
1865 Antoszków Rozalia z domu Wojtyna, córka Franciszka Wojtyny i Anny z domu Winnickiej
1874 Półtorak Agnieszka, córka Tomasza i Agnieszki z domu Skowrońskiej
1874 Sikora Antonina, córka Wojcciecha i Rozalii z domu Dzik
1875 Strąg Tekla, córka Bartłomieja i Rozalii z domu Koryszko

służące (łac. "ancilla")

1821 Drozd Łucja
1823 Krówka Maria
1824 Turczyńska Anna, sierota, ur. ok. 1784, zm. w r. 1824 w wieku 40 lat z przyczyn naturalnych, nr domu 37
1852 Bil Anna, córka Augustyna i Marii
1855 Kusiak Maria
1862 Bil Franciszka, córka Michała i Marii z domu Olender
1864 Półtorak Anna, córka Tomasza i Agnieszki
1865 Żytyńska Teresa, córka Stefana i Anny z domu Olender
1888 Półtorak Maria, córka Macieja i Marii z domu Sikora

służący (łac. "famulus")

1831 Olender Jan, ur. ok. 1807, mąż Rozalii z domu Gałuszka
1838 Dajczak Wojciech, ur. ok. 1812, zm. w 1838 w wieku 26 lat z wyczerpania, mieszkał w domu nr 54

służące (łac. "famula")

1833 Saraha Anna
1834 Rawowa Maria
1834 Świądkiewicz Marianna
1835 Krówka Ewa
1837 Zrubkowa Magdalena

farmaceuta (łac. "pharmaceuta")

1885 Niecielski Romuald, nieżonaty, ur. ok. 1865, zm. w roku 1885 w Trościańcu w wieku 20 lat

pisarz gminny (łac. "comunitatis scriba")

1857 Herc Józef, ur. ok. 1825, mąż Teofili z domu Lewitowskiej, mieszkał w domu 97 (w późniejszych latach był nauczycielem w szkole ludowej w Trościańcu aż do swojej śmierci na suchoty w 1875 roku)

młynarze (łac. "molitor")

1865 Wajda Franciszek, mąż Agnieszki z domu Bil, mieszkał w domu nr 79

kowale (łac. "faber ferrarius" / "ferri faber")

1831 Kusiak Tomasz, ur. ok. 1771, mieszkał w domu nr 107, zmarł w roku 1831 w wieku 60 lat
1838-1862 Górski Paweł, mąż 1) Marii z domu Wężyk, 2) Marii z domu Kusiak, ur. ok. 1812, mieszkał w domu nr 120, zmarł w roku 1862 w wieku 50 lat
1846 Śliwiński Józef, mąż Apolonii z domu Brogowskiej, mieszkał w domu nr 1
1874-1878 Górski Ignacy, ur. ok. 1847, mąż Heleny z domu Tarnowskiej z Ratyszcza, mieszkał w domu nr 120
1874-1889 Łokot Józef / Łokieć Józef, ur. ok. 1850, mąż Justyny z domu Jaśnij, mieszkał w domu nr 121
1882 Naga Jan, mieszkał w domu nr 55

cieśle (łac. "ligni faber"):

1887 Koń Jakub, dom nr 138, mąż Marii z domu Słaby
1892 Świądkiewicz Maciej

stolarze (łac. "arcularius"):

1849-1850 Markwart Jan, syn włościan z Ratyszcza, ur. ok. 1816, mąż Katarzyny z domu Dunajewskiej, córki trościanieckiego ekonoma, mieszkał w domu nr 1, wcześniej (1847 r.) opisywany jako pracownik kancelarii? ("scrinarius")

szewcy (łac. "sutor"):

1843 Hulig Bernard, mąż Marii (nazwisko panieńskie NN), mieszkał w domu nr 1
1856-1865 Partaczyński Franciszek, mąż Marii z domu Sikora, mieszkał w domu nr 30
1873 Łucyk Filip, ur. ur. ok. 1847 w Milnie, zam. Trościaniec, mąż Marii z domu Sikora
1887-1889 Pałamarz Mikołaj, ur. 1862 w Białokiernicy, żonaty z Franciszką Żmudź z Trościańca Wielkiego, po ślubie 1887 mieszkaniec Trościańca

handlarki (łac. "forisata")

1889 Fedewicz Anna

dniówkowi pracownicy najemni (łac. "operarius diurnus" / "mercenarius")

1857-1865 Gruntowski Sebastian, wdowiec po Marii z domu Krówka, ur. ok. 1789, mieszkał w domu nr 78, zm. w roku 1865 w wieku 76 lat
1862 Czarkowski Jakub, kawaler, ur. ok. 1834, mieszkał w domu nr 54, zm. w roku 1862 w wieku 28 lat.

akuszerki / położne (łac. "obsterix" / "obstetrix")

pradopodobnie stale się tym zajmujące:

1817-1818 Saraicha Mar. (pełne imię NN), odebrała 18 porodów
1817-1818 Sikorowa Magdalena, odebrała 35 porodów
(uwaga: dla 27 porodów z lat 1818-1819 nie wpisano nazwiska akuszerki)
1821-1830 Sikorowa Małgorzata, odebrała 173 porody
(Małgorzata Sikorowa, nazwisko panieńskie NN, wdowa po Macieju Sikorze, ur. ok. 1758, zm. 3 czerwca 1830 w wieku 72 lat na niemoc starczą, nr domu 3, ostatni poród odebrała 6 maja 1830)
1821-1831 Łokciowa Maria / Łokciowa Marianna / Łokciowa Marunka, odebrała 87 porodów
1830-1838 Olendrowa Anna, odebrała 215 porodów
1834-1844 Zakrzecka Anastazja, odebrała 95 porodów
1838-1839 Kalinowska Helena, odebrała 15 porodów
(Kalinowska Helena, nazwisko panieńskie NN, wdowa po Konstantym Kalinowskim, ur. ok. 1769, zm. 11 września 1839 w wieku 76 lat ze starości, nr domu 76, w księdze zgonów zapisano przy niej "Obstetrix" - czyli akuszerka, ostatni poród odebrała 1 marca 1839).
1840-1846 Szklanna Justyna, odebrała 146 porodów
(Zarwańska Justyna, po mężu Szklanny, żona Franciszka Szklannego, ur. ok. 1796, zm. 10 maja 1846 w wieku 50 lat na zapalenie opłucnej, nr domu 102, ostatni poród odebrała 27 kwietnia 1846)
1840-1847 Gałuszka Agnieszka, odebrała 24 porody
1842-1862 Koryszko Tekla, odebrała 403 porody
1846-1863 Półtorak Katarzyna, odebrała 19 porodów
1849-1855 Sołęga Katarzyna (oryg. "Selenga" / "Sełęga"), odebrała 22 porody
1849-1865 Żmudź Ewa / Żmudź Eudoksja (oryg. "Żmud"), odebrała 61 porodów
1849-1877 Półtorak Magdalena, odebrała 165 porodów
1849-1878 Zrubek Magdalena / Zrubczycha Magdalena, odebrała 91 porodów
1865-1880 Strąg Wiktoria, odebrała 138 porodów
1872-1882 Hnenny Rozalia, odebrała 69 porodów
1872-1882 Sikora Rozalia, odebrała 24 porody
1872-1883 Drozd Anna, odebrała 87 porodów
1873-1880 Dajczak Maria, odebrała 25 porodów
1873-1882 Dzik Rozalia, odebrała 24 porody
1879-1892 Drozd Ewa, odebrała 267 porodów

okazyjnie:

1818 Sorakowa Marianna, 1 poród
1818 Stephanowa Mar., 1 poród
1821 Soracicha Anastazja, 3 porody
1824 Sikorowa Marta, 1 poród
1825-1830 Danielicha Rozalia / Daniliczowa Rozalia, 3 porody
1826 Bilowa Anna, 1 poród
1827-1828 Majewska Małgorzata, 4 porody
1830 Łokciowa Anna, 1 poród
1830 Olendrowa Zofia, 1 poród
1830-1839 Borsukowa Maria / Borsuczka Maria, 6 porodów
1831 Wojtkowa Rozalia, 1 poród
1831-1840 Olendrowa Regina / Olender Reina, 7 porodów
1832 Gałuszkowa Regina, 1 poród
1832 Pankowa Maria, 1 poród
1833-1835 Drozdowa Anna, 3 porody
1834-1858 Półtorak Anna (być może różne osoby), 6 porodów
1838 Kozakowa Anna, 1 poród
1839 Kozakowa Helena, 2 porody
1839 Kozakowa Regina, 2 porody
1838 Kozicka Maria, 3 porody
1838 Rawa Maria, służąca, 1 poród
1838 Sąsiadek Maria, 2 porody
1839 Kalinowska Teresa, 2 porody
1839-1842 Półtorakowa Zofia, 6 porodów
1839-1844 Michalczuk Ksenia, 2 porody
1839-1853 Chodubowa Ksenia / Chudoba Ksenia, 4 porody
1840 Olejnik Maria, 1 poród
1840-1842 Wojtyna Magdalena, 3 porody
1842-1844 Gałuszka Jadwiga, 12 porodów
1843 Jasny Teresa, 1 poród
1843-1850 Kozicka Anna / Kozińska Anna, 3 porody
1845 Winnicka Katarzyna, 1 poród
1845-1847 Gruntowska Maria, 2 porody
1846 Żuk Maria, 5 porodów
1846-1847 Nalepicka Tekla / Nalepowa Tekla, 2 porody
1847 Bil Agnieszka, 2 porody
1847 Płoszaj Regina, 3 porody
1847-1849 Krzyżanowska Justyna, 2 porody
1847-1858 Żmudź Maria, 4 porody
1849 Seraków Ewa, 1 poród
1849 Sołęga Teresa (oryg. "Selenga"), 1 poród
1849 Trymbulak Katarzyna, 1 poród
1850 Koryszko Anna, 1 poród
1852-1865 Łokieć Tekla, 9 porodów
1853 Gałuszka Maria, 1 poród
1853 Zrubek Anna, 1 poród
1854 Drozd Magdalena, 1 poród
1858 Żmudź Hania (lub Ksenia - nieczyt., oryg. "Żmud"), 1 poród
1858-1892 Półtorak Maria /być może różne osoby o tym imieniu i nazwisku/ , 17 porodów
1859-1878 Drozd Tekla, 3 porody
1860 Chudoba Paraskewa, 1 poród
1860-1876 Półtorak Tekla, 2 porody
1861-1865 Łaciak Józefa, 7 porodów
1862 Bogucka Teresa, 1 poród
1862 Wojtyna Agnieszka, 1 poród
1862 Zrubek Eudoksja, 1 poród
1863-1865 Olender Matrona, 2 porody
1863-1888 Zrubek Maria / Zrubek Marianna / Zrubczycha Maria, 11 porodów
1864 Jobek Magdalena, 1 poród
1864 Kaziurek Magdalena, 3 porody
1864 Taras Melania, 1 poród
1864-1867 Wojtyna Anna, 3 porody
1865 Kusiak Józefa, 1 poród
1865 Winnicka Anna, 1 poród
1865-1886 Derech Maria, 8 porodów
1865-1888 Olender Maria, 7 porodów
1867-1883 Drozd Maria, 3 porody
1867-1892 Półtorak Anna /być może różne osoby o tym imieniu i nazwisku/, 5 porodów
1872 Glinna Rozalia, 1 poród
1872 Hnenny Maria, 1 poród
1872 Szklanny Anna, 1 poród
1872-1874 Zrubek Anna, 2 porody
1872-1877 Krzyżanowska Wiktoria, 6 porodów
1872-1883 Strąg Maria / Strąg Marianna, 3 porody
1873 Kamińska Katarzyna, 1 poród
1873-1875 Kwiatek Maria / Kwiatek Marianna, 2 porody
1873-1882 Olejnik Maria, 2 porody
1873-1883 Gruntowska Maria, 12 porodów
1874-1875 Zrubek Tekla, 2 porody
1875 Wodecka Ludwika, 2 porody
1875-1876 Dzik Maria, 2 porody
1877 Nalepicha Anna, 1 poród
1877 Senyszyn Anna, 1 poród
1877-1883 Powroźnik Maria / Powróz Maria, 10 porodów
1878 Dajczak Anna, 1 poród
1878 Synyszyna Maria, 1 poród
1879 Koryszko Anna, 3 porody
1880 Bil Anna, 1 poród
1881 Powroźnik (imię nie podane), 1 poród
1881 Strzała Maria, 1 poród
1881-1882 Dajczak Tatiana, 2 porody
1881-1883 Wodecka Jadwiga, 3 porody
1881-1887 Bil Zofia, 4 porody
1881-1890 Półtorak Ewa, 5 porodów
1881-1892 Fiec Rozalia, 3 porody
1882 Olender Magdalena, 1 poród
1882 Sikora Maria, 1 poród
1882-1885 Krzyżanowska Anna, 2 porody
1882-1889 Olender Ewa, 13 porodów
1883 Bielecka Rozalia, 1 poród
1883 Gruntowska Anna, 1 poród
1883 Kozarska Helena, 2 porody
1883 Powroźnik Anna, 1 poród
1883-1886 Worobiec Eufemia / Wróbel Eufemia, 3 porody
1883-1887 Denysiewicz Helena / Denisiewicz Helena, 3 porody
1883-1887 Górska Maria, 3 porody
1883-1889 Szewczuk Eufemia, 2 porody
1885 Półtorak Wiktoria, 1 poród
1885 Zrubek Regina, 1 poród
1885 Worobiec Anna, 1 poród
1885-1887 Nogas Agafia, 7 porogów
1885-1890 Olender Tekla, 6 porodów
1886 Drozd Zofia, 1 poród
1886 Gruntowska Franciszka, 2 porody
1886-1888 Strąg Zofia, 2 porody
1886-1892 Olender Helena, 6 porodów
1887 Fiec Katarzyna, 1 poród
1887 Kusiak Pelagia, 1 poród
1887 Naróg Katarzyna, 1 poród
1887-1892 Bil Katarzyna, 2 porody
1888 Czaharyn Maria, 1 poród
1888-1890 Bereza Maria / Bereźnik Maria, 3 porody
1889 Zarwańska Rozalia, 1 poród
1890 Gałuszka Maria, 1 poród
1890 Olender Teresa, 1 poród
1892 Dajczak Ewa, 1 poród
1892 Kusiak Rozalia, 1 poród
1892 Wodecka Katarzyna, 1 poród
1892 Wołyniuk Rozalia, 1 poród

Kasy pożyczkowe:

1875-1892 Kasa pożyczkowa gminna
"Celem takowych jest: udzielać nieszczęściami dotkniętym gospodarzom zapomogi za pomocą pożyczek".

Wysokość funduszu kasy trościanieckiej (dane ze schematyzmów galicyjskich):
1874-1884 - 1.042 złotych reńskich
1885 - 1043 złotych reńskich
1886-1888 - brak kasy Trościanieckiej w schematyzmach
1892 - 321 złotych reńskich

XX WIEK

Młyny:

lata 30-te Młyn Gospodarczy Spółki Młyńskiej

Mleczarnie:

lata 30-te Mleczarnia Spółdzielni Mleczarskiej

Kowale:

1912 Łokieć Józef
1926-1930 Łokieć D.

Bednarze:

1912 Bazan Hryć
1912 Łaciak Jan

Akuszerki:

1930 Gurwicz J. K.

Handel bydłem:

1926-28 Parnes J.

Handel - różne towary:

1926 Feuering R.
1926-1930 Górski A.
1928-1930 Apter M.
1928-1930 Dzik J.
lata 30-te Adam Chaim
lata 30-te Nussenbaum Małka
lata 30-te Parnas Leizor i Ryfka
lata 30-te sklep Kółka Rolniczego

Handel - towary bławatne:

lata 30-te Łokieć P. i Kusiak Józef

Handel - artykuły szewskie i skóry:

lata 30-te Wojtyna Józef

Handel - wyroby tytoniowe:

1928-1930 Dajczak M.

Kasy pożyczkowo - oszczędnościowe:

1912 Spółka oszczędności i pożyczek systemu Raffeisena
1926-1930 Spółka Oszczędności i Pożyczek
1928-1930 Kasa Stefczyka

Kooperatywy:

1928-1930 "Kółko Rolnicze"
1928-1930 "Praca"
1928-1930 "Selańska Pomicz"

Jak wspominał Pan Antoni Worobiec:

"W dwudziestoleciu międzywojennym we wsi mieszkały trzy rodziny żydowskie: Lejzora i Ryfki Parnasów, Chaima Adama i Małki Nussenbaumowej. Wszystkie trzy rodziny posiadały własne gospodarstwa rolne, przy czym do ciężkich prac polnych wynajmowali obcych. Wszyscy prowadzili sklepiki z artykułami codziennych potrzeb, czyli jak mówiono w ich sklepach znajdowało się: "szwarc, mydło i powidło". Był więc cukier i nafta, gwoździe i śledzie, zeszyty i ołówki, ocet, atrament smar do osi pojazdów i pachnące mydełka dla elegantek wiejskich. Kupowało się za gotówkę i na "borg" czyli na kredyt, i za... jajka! Tak, przynosiło się kilka jajek i na zachęcające do kupne spojrzenie Ryfki, czy Małki, dzieciak recytował:
- Mama kazali, abyście dali: mydła, drożdże i "pół machorki" dla tata.
Machorka to pospolity w tym czasie tytoń, sprzedawany w paczkach. Co uboższy palacz kupował jedynie połowę paczki.

Z czasem te formy handlu wypierał handel spółdzielczy: Kółka Rolnego i ukraińskiej "Kooperatywy". Żydzi opuścili wieś. Najpierw Małka Nussenbaum przeniosła się z synami do Załoziec, rodzina Parnasów osiedliła się w Złoczowie, gdzie już wcześniej mieszkała ich córka Dina. Do czasów wojny pozostał jedynie Chaim z córkami.

Na kilka lat przed wybuchem II wojny światowej we wsi powstało kilka nowych sklepów, różnych branż, wszystkie w posiadaniu miejscowych chłopów. Był więc sklep bławatny Józefa Kusiaka Łokcia, sklep artykułów szewskich i skór - Józefa Wojtyny,

WYKORZYSTANE ŹRÓDŁA:

1912 - Skorowidz przemysłowo-handlowy Królestwa Galicyi. II wydanie. Lwów 1912. Nakładem "Ligi Pomocy Przemysłowej".

1926 - Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa 1926/27. Warszawa 1926. Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej sp. z o.o.

1928 - Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa 1928. Warszawa 1928. Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej sp. z o.o.

1930 - Księga adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa 1930. Warszawa 1930. Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej sp. z o.o.

lata 30-te - Antoni Worobiec "Trościaniec Wielki - Wieś Ziemi Załozieckiej". Zielona Góra 1999, nakładem Koła Środowiskowego b. Żołnierzy Armii Krajowej ze wsi Trościaniec Wielki, z siedzibą w Zbąszynku.

oraz kopie stron z mieszkańcami Trościańca Wielkiego ze starych ksiąg kościelnych parafii rzymskokatolickiej Załoźce z lat 1816-1894