dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Strona główna ˇ Artykuły ˇ Galeria zdjęć ˇ Forum strony Olejów ˇ Szukaj na stronie Olejów ˇ Multimedia
 
isa, dnd.rpg.info.pl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Nawigacja
Strona główna
  Strona główna
  Mapa serwisu

Olejów na Podolu
  Artykuły wg kategorii
  Wszystkie artykuły
  Galeria zdjęć
  Pokaz slajdów
  Panoramy Olejowa 1
  Panoramy Olejowa 2
  Panoramy inne
  Stare mapy
  Stare pocztówki Olejów
  Stare pocztówki Załoźce
  Stare pocztówki inne
  Stare stemple 1
  Stare stemple 2
  Multimedia
  Słownik gwary kresowej
  Uzupełnienia do słownika
  Praktyczne porady1
  Praktyczne porady2
  Archiwum newsów
  English
  Français

Spisy mieszkańców
  Olejów
  Trościaniec Wielki
  Bzowica
  Białokiernica
  Ratyszcze
  Reniów
  Ze starych ksiąg

Literatura
  Książki papierowe
  Książki z internetu
  Czasopisma z internetu

Szukaj
  Szukaj na stronie Olejów

Forum
  Forum strony Olejów

Linki
  Strony o Kresach
  Inne przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe
  Varia
  Nowe odkrycia z internetu

Poszukujemy
  Książki

Kontakt
  Kontakt z autorami strony

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
Aktualnie na stronie:
Artykułów:1281
Zdjęć w galerii:1876

Artykuły z naszej strony
były czytane
5785559 razy!
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
[źródło: Rys geograficzno - statystyczny złoczowskiego okręgu szkolnego wraz z dokładnym opisem poszczególnych miejscowości obu powiatów (złoczowski i brodzki). Opracował Bronisław Sokalski. Nakładem Towarzystwa pedagogicznego oddziału złoczowskiego. Złoczów 1885.] Zachowano oryginalną pisownię, rozwinięto niektóre skróty.


Załośce, (urząd pocztowy, sąd powiatowy, apteka, post. żandarmeryi, siedziba notaryusza i lekarza) najludniejsze po Brodach miasteczko, położone w południowej części powiatu, na wyżynie podolskiej, w dolinie Seretu który zalewa w północnej stronie zabudowań rozległy staw załoziecki na wzniesieniu 315 m.

Zabudowania miasteczka leżące na południu stawu i wzdłuż praw. brzegu Seretu, wraz ze zamkiem na lewym brzegu wśród moczarów położonym, tworzą tak zwane Załośce stare, za groblą zaś, na wschodnio-południowym krańcu stawu położona cześć miasteczka, wśród której wznosi się klasztor Sióstr Miłosierdzia, nosi nazwę: Załośce nowe. W odległości 2-3 Km. ku północnemu wschodowi od Załoziec nowych, leżą na wyniosłych pagórkach (359 - 379 m. nad poziomem morza) przedmieścia, raczej części Załoziec: Gaje załozieckie (roztockie) i Gaje za rudą, w których to miejscowościach osiadła ludność rolnicza.

Zachodni obszar Załoziec wznosi się do 374 m. nad poziomem morza (Wójtowa góra) pochylając się ku wschodowi do bagnistej doliny Seretu (314 m.) za którą ciągną się dalej ku wschodowi, wyższe pagórki, pokryte nader pięknym drzewostanem dębowym (Ostra góra).

Przemysł rękodzielniczy i handel rozwija się dość pomyślnie. Oprócz wyrobów textylnych i koszykarstwa, co zaliczyć należy do miejscowego, domowego przemysłu, jest z opodatkowanych rzemieślników: 5 bednarzy, 3 kowali, 4 krawców, 10 rzeźników, 5 szewców, 3 stolarzy, 2 kuśnierzy, 2 golarzy, 2 kominiarzy, blacharz, piekarz, stelmach, kotlarz, zegarmistrz, kilku cieśli i murarzy. Handel spoczywa w ręku miejscowych izraelitów, 47 sklepów i kramów z różnymi towarami, 13 handlarzy zboża, kilkunastu prowadzi handel drzewem i bydłem. W miejscu jest gorzelnia, dobry młyn wodny, cegielnia i towarzystwo kredytowe.

Do tutejszego sądu powiatowego należy 37 miejscowości z liczbą 34.757 mieszkańców, a mianowicie: Batków, Blich, Ciepiele, Czystopady, Dudyń, Gontowa, Hnidawa, Hołubica z Żarkowem, Huta pieniacka, Jaśniszcze, Kutyszcze, Litowisko, Łukawiec, Majdan pieniacki, Maleniska, Markopol, Milno, Niemiara, Orzechowczyk, Palikrowy, Panasówka, Pańkowce, Pieniaki, Podbereżce, Podkamień, Popowce, Ratyszcze, Reniow, Seretce, Styberówka, Szyszkowce, Trościaniec wielki, Wertełka, Wierzbowczyk, Zagórze, Załośce, Zwyżyn.

Parafię łacińską, do której należy obecnie 23 okolicznych włości z liczbą 7205 wiernych, uposażył w r. 1547, Jan Kamieniecki, dziedzic na Olesku i Załoścach. Kościół murowany, pod wezwaniem Najświętszej Panny Maryi został poświęcony w r. 1738. W Załoścach nowych jest klasztor Sióstr miłosierdzia uposażony pierwotnie przez Helenę Potocką, w r. 1760 (1) w Brodach; dopiero w r. 1801, w którym brodzki klasztor Sióstr miłosierdzia, w czasie pożaru do szczętu spłonął, a Siostry nie mając nadziei podźwignienia spalonego budynku zakonnego, przeniosły się do Załoziec. (2) W klasztorze pielęgnują chorych i utrzymują szkółkę dla dziewcząt. Parafia grecko katolicka osobna w starych, a osobna w nowych Załoścach.

Załośce posiadają obecnie dwie szkoły etatowe, dwuklasowe: jednę w Załoścach nowych, drugą w Załoścach starych. Szkoła w Załoścach nowych istnieje od r. 1791, na 700 uzdolnionych uczęszcza 186 dzieci. Szkołę w Załoścach starych utworzono w r. 1871. Na 360 uzdolnionych uczęszcza 103 dzieci. W obu szkołach język wykładowy polski. (3)

Załośce wraz z okolicznymi wsiami należały w XV. wieku do rozległych dóbr oleskich, które po śmierci Jana z Sienna, przypadły z podziału w r. 1477 dokonanego, synowi Piotrowi. Tenże pozostawił dwie córki: Annę (wydana za Fryderyka Herburta, kasztelana bieckiego) i Jadwigę (wydaną za Marcina Kamienieckiego, wojewodę podolskiego), które po śmierci ojca zrobiły podział majątku rodzicielskiego we Lwowie w r. 1511 w przytomności Mikołaja Kamienieckiego wojewody i starosty krakowskiego hetm. p. k., i Stanisława de Chodecz marszałka koronnego i starosty lwowskiego. W dokumencie wówczas spisanym, przytoczonym przez WX. Barącza w dziele: Kronika Oleska str. 470, wymienione są Załośce i przyległe wsi. (4)

Wnosić z tego należy, że już w r. 1511 były Załośce miasteczkiem i miejscem silnie obwarowanem, (5) a to tem pewniej, że w XVI. stuleciu było to miasto miejscem pobierania cła od towarów z zagranicy przywożonych, które najznaczniejsze dochody województwa podolskiego stanowiły.

W czasie wspomnianego podziału majątku były dobra załozieckie najprawdopodobniej w zastawie, i zapewne dopiero w kilka lat później, wykupił takowe Marcin Kamieniecki wojewoda podolski. Synowie tegoż Jan, Wojciech i Stanisław uczynili w r. 1578 nowy dział majątku na mocy którego miasteczko Załośce z zamkiem i wsiami do niego należącymi, przypadło Stanisławowi Kamienieckiemu.

Zamek załoziecki, z którego dziś ruiny pozostały, a tylko cześć jedna przebudowana jest zamieszkała (skrzydło południowe), został wzniesiony najprawdopodobniej w r. 1516 przez Marcina Kamienieckiego. O jego mury opierały się niejednokrotnie zbójeckie napady hord tatarskich, które najczęściej ziemię ruską drapieżyły. Jakoż w r. 1675, w czasie owej cudownej kompanii Jana III, pod Lwowem, (6) w której ów przyszły obrońca Wiednia zniósł na czele 8.000 rycerstwa, 20 kroć liczniejszą armię turecką, były Załośce również widownia krwawych utarczek. Król bowiem, obierając Lwów za centralne stanowisko obrony, opasał go zdaleka szerokiem półkolem twierdz, w których poosadzał załogi pod dowództwem najdoświadczeńszych mężów.

W Załoścach zamknął się wówczas z trzema tysiącami żołnierzy hetman polny koronny, książę Dymitr Wiśniowiecki. Ibrahim, najwyższy dowódca wojsk ottomańskich (seraskier) dążąc ku Lwowowi, chciał pozdobywać twierdze, które Lwów zakrywały. W tym celu wysłał kilku baszów z licznem wojskiem dla zdobycia Załoziec. Baszowie oblegający Załośce, przystępując do zdobycia zamku chcieli zasięgnąć wróżby w tej mierze. W tym celu wypuszczono z obozu tureckiego czarną kokosz na twierdzę. Czarodziejska kwoka wróciła z gdakiem w szeregi muzułmańskie i taką trwogą napełniła zabobonnych muzułmanów, że ci, przestraszeni złą przepowiednią, uszli w popłochu z pod Załoziec. (7)

W dniu 19/5 1751 zmarł w zamku załozieckim Józef Potocki hetman wielki koronny i kasztelan krakowski. Zwłoki jego przewieziono z wielka okazałością z Załoziec, pochowane zostały w Stanisławowie.(8) Obacz również wzmiankę o bitwie na grobli załozieckiej w r. 1657, podaną na str. 286.


Statystyczne:

Liczba ludności 6400 a to: rzymskokatolickiej 1588, greckokatolickiej 2655, izraelitów 2157.

Gmina posiada 5472 morgów ziemi. Dochód = 11.157 złotych reńskich, podatek = 2488 złr. Dwór posiada 2658 morgów ziemi. Dochód = 3523 złotych reńskich; podatek = 774 złr. Z ziemi urodzajnej przypada 4542 morgi na grunty orne, 2202 morgi na łąki i ogrody, 336 na pastwiska, 764 morgi na lasy.





Przypisy oryginalne:

(1) Wdowa po Stanisławie Potockim, wojewodzie poznańskim, dziedzicu dóbr brodzkich, który był synem Józefa Potockiego hetm. w. kor. i kasztelana krakowskiego.

(2) Barącz. Wolne miasto handl. Brody str. 139.

(3) Mniemamy, że przeistoczenie tych szkół na jednę szkołę czteroklasową byłoby o wiele korzystniejsze.

(4) Item bona Załoseze cum aliis vilis ad ea spectantibus videlicet. Częstopady, Remizów, Piotraszowce, Baniny, Besek alias Grodzisko, Białogłowy, Trzczianiec, cum omnibus et singulis earum utilitatibus, jure, proprietate et dominio ipsae sorores inter se dividere et eas perpetue possidere debebunt. Villas etiam quolibet earum in sorte divisionis suae in obligatione existentes propriis pecuniis redimere debent, et similiter alia bona et villas ad districtum Olescensem spectantia juxta quod canit litera perpetualis, quibus tunc praefatae Dnae non sunt divisae, sicut Podkamień et alia bona ad Podkamień spectantia, quaecumque praefatarum Dnarum, vel Dna Anna vel Dna Hedwigis eximere voluerit, potenserit. (Wyjątek z dokumentu działu majątkowego w r. 1511 dokonanego przytoczonego w dziele: Barącz: Tow. Duch. katol. r. 1864 str. 466.)

(5) Szajnocha, Szkice t. II. str. 332. kładzie czas założenia na r. 1516. możebne że data powyższa odnosi się tylko do wzniesienia zamku, z którego do dziś szczątki pozostały.

(6) Dokładny opis tej kampanii podał Szajnocha w szkicu: "Zwycięstwo r. 1675 pode Lwowem" p. Szkice T. II. str. 107.

(7) Salvandy Hist. de Pologne avant et sous Jean Sobieski, w tłumaczeniu Sierakowskiego T. II. str. 148.

(8) Barącz. Wolne m. handl. Brody, str. 99.



Dodatek
(wzmianka o bitwie przy opisie wioski Pieniaki)


Ze wzgórzami pieniackimi, szczególniej ze wzgórzem Baba także Wygodówką zwanem, w północno wschodniej stronie Pieniak koło Malinisk położonem, łączy się następujące historyczne podanie: W r. 1657. Jerzy Rakoczy, książę siedmiogrodzki, pobity przez Stefana Czarnieckiego pod Magierowiem, Żółkwią i Krasnem, gdzie pozostawił wszystkie swoje pakunki, działa i zdobycze, znikł bez śladu, umykając co tchu do sprzymierzonych z nim Kozaków na Ukrainę. Lecz Czarniecki, zastępując mu drogę od Złoczowa, zmusił nieprzyjaciela do przechodu manowcami ku Załoścom, przez wzgórza pieniackie; nieprzyjaciel jednak uciekał z takim pośpiechem, że Czarniecki goniąc za nim kilkoma oddziałami nie mógł go nigdzie wyśledzić. Zmęczony nieustannym pochodem, widząc oraz, że spotkanie się z nieprzyjacielem w tych górzystych stronach byłoby bezskutecznem, postanowił Czarniecki, spocząć na południowym stoku wzgórza Baba przy źródle, skąd też wydał w nocy 13. lipca napisany przy blasku pochodni drzewnej rozkaz do wojska, ażeby się pojedynczymi oddziałami nie wdawano w żadną z nieprzyjacielem rozprawę, lecz skierowano raczej pochód ku Tarnopolowi, dla skoncentrowania się tamże wojska. Pomimo tego zakazu, zaraz na drugi dzień rano, dopędziło kilka oddziałów wojska Czarnieckiego, ostatki wojska nieprzyjacielskiego na grobli w Załoścach, gdzie im znaczną zadano klęskę.

(Wypisane z A. Schneidera Encyklopedyi T. II. str. 19.)



 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Komentarze
Brak komentarzy.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl


Copyright © Kazimierz Dajczak & Remigiusz Paduch; 2007-2020