dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Strona główna ˇ Artykuły ˇ Galeria zdjęć ˇ Forum strony Olejów ˇ Szukaj na stronie Olejów ˇ Multimedia
 
isa, dnd.rpg.info.pl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Nawigacja
Strona główna
  Strona główna
  Mapa serwisu

Olejów na Podolu
  Artykuły wg kategorii
  Wszystkie artykuły
  Galeria zdjęć
  Pokaz slajdów
  Panoramy Olejowa 1
  Panoramy Olejowa 2
  Panoramy inne
  Stare mapy
  Stare pocztówki Olejów
  Stare pocztówki Załoźce
  Stare pocztówki inne
  Stare stemple 1
  Stare stemple 2
  Multimedia
  Słownik gwary kresowej
  Uzupełnienia do słownika
  Praktyczne porady1
  Praktyczne porady2
  Archiwum newsów
  English
  Français

Spisy mieszkańców
  Olejów
  Trościaniec Wielki
  Bzowica
  Białokiernica
  Ratyszcze
  Reniów
  Ze starych ksiąg

Literatura
  Książki papierowe
  Książki z internetu
  Czasopisma z internetu

Szukaj
  Szukaj na stronie Olejów

Forum
  Forum strony Olejów

Linki
  Strony o Kresach
  Inne przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe
  Varia
  Nowe odkrycia z internetu

Poszukujemy
  Książki

Kontakt
  Kontakt z autorami strony

 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Olejów na Podolu
Aktualnie na stronie:
Artykułów:1281
Zdjęć w galerii:1879

Artykuły z naszej strony
były czytane
6174726 razy!
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Historia oraz opis wnętrza i wyposażenia dworu w Perepelnikach

Dworek w Perepelnikach, widok od frontu, stan z roku 1911
Zdjęcie z książki Antoniego Worobca "Zborów i Ziemia Zborowska"

dwór w Perepelnikach 1911
(kliknij żeby obejrzeć)



[źródło: Roman Aftanazy: "Materiały do dziejów rezydencji" t. VII "Ziemia Halicka i Lwowska". Warszawa 1990, Polska Akademia Nauk, Instytut Sztuki]

Roman Aftanazy tak opisuje historię dworu w Perepelnikach:

"Jako dotychczasową królewszczyznę, Jan III Sobieski nadał Perepelniki w 1685 r. Stefanowi Łykawskiemu za jego udział w wyprawie wiedeńskiej (1). Po kądzieli dobra te przeszły następnie do Pokutyńskich. W 1740 r. dziedzicem Perepelnik był Stefan cześnik liwski, żonaty z Ludwiką Bromirską, a następnie ich syn Kazimierz, ożeniony z Wiktorią Jerzykowiczówną. Od Kazimierza dobra przeszły na jego syna Macieja, członka Stanów galicyjskich, żonatego z Józefą Malewską, po którym odziedziczył je syn, Jan Pokutyński. Jego córka Melania /1838-1907/, żona Szymona Padlewskiego, w 1900 r. zapisała Perepelniki dzieciom swej siostry Anieli z Pokutyńskich Wolskiej, to jest córce jej, Marii z Wolskich Zawiszynie i synowi Wacławowi Wolskiemu. Spadek ten składał się tylko z 21/30 części tabularnych wsi Perepelniki, gdyż resztę, czyli 9/30 części przeznaczył Szymon Padlewski na fundację; mającą na celu "Oświatę i unarodowienie ludu". Ostatnim właścicielem Perepelnik, zajmujących w 1939 r. około 500 ha powierzchni, był dr Kazimierz Wolski /zm. 1967/ (2)".

Za czasów ostatnich właścicieli, Wolskich herbu Lubicz, gościło tu często wielu pisarzy i artystów. Maryla Wolska, Beata z Wolskich Obertyńska, Kornel Ujejski, Leopold Staff, Jan Gwalbert Pawlikowski i wielu innych. Początkującym poetą był też syn Maryli, Ludwik Wolski, dziedzic z Perepelników, zamordowany przez Ukraińców w roku 1919 na zamku złoczowskim. Na naszej stronie internetowej poświeciliśmy mu jeden artykuł, a osobno wybór kilku jego wierszy.

Od wsi prowadziła do dworu aleja, wysadzana kasztanami i lipami. Sam dwór był zbudowany około 1830 roku przez Pokutyńskich, prawdopodobnie na miejscu jakiegoś wcześniejszego budynku (być może z drewna). Jak podaje Aftanazy, był to "parterowy, jedenastoosiowy, murowany dwór klasycystyczny. Przy obu elewacjach dłuższych otrzymał on identyczne portyki o czterech szeroko rozstawionych kolumnach, dźwigających trójkątne szczyty z półkolistymi oknami. W trójosiowej, nieco podwyższonej boniowanej części środkowej okna i drzwi zamknięte zostały półkoliście. Wszystkie pozostałe, umieszczone parami, miały kształt prostokąta. Pomiędzy parami okien występowały słabo zarysowane pilastry, pokrywające także narożniki. Każdą parę okien spinały ze sobą klamry w postaci poziomych naczółków, wspartych na konsolkach. Dwór nakrywał gładki, gontowy dach czterospadowy.

Pierwotny układ wnętrz był niewątpliwie dwutraktowy, regularny, na co wskazywały m.in. otwory okienne. W czasach późniejszych został częściowo zatarty, niektóre pomieszczenia duże podzielono bowiem na mniejsze. Na obu krańcach dodano także dzielące trakty korytarzyki. Największe zmiany dotknęły traktu frontowego, gdzie dawny kształt i wymiary zachowała jedynie obszerna sień wejściowa i przylegający do niej duży pokój jadalny. Nienaruszony amfiladowy układ drzwi zachował trakt ogrodowy. Pośrodku znajdował się tam wielki salon z wyjściem na ganek południowy, zaś po obu jego stronach dwa duże pokoje mieszkalne. Prócz dębowych posadzek oraz sztukaterii gipsowych w pokojach reprezentacyjnych wnętrza dworu nie miały żadnych innych dekoracji. Ściany były przeważnie tapetowane. Tylko salon wyposażony był w wielki żyrandol empirowy, typu meluzyny.
"

Do pierwszej wojny światowej dwór perepelnicki posiadał piękne zabytkowe meble. Źródło nie zawiera informacji, co się potem z nimi stało, ale można się chyba domyśleć. Rabunek czy zniszczenie, jak w przypadku wielu polskich dworków na kresach, których ofiarą padły owe "łóżka mahoniowe w stylu empire, kilka garniturów z epoki wcześniejszego i późnego biedermeiera, stare komody, wśród nich jedna dekorowana brązami, a druga intarsjowana, czy mahoniowa bieliźniarka".

Aftanazy opisał też dzieła sztuki, stanowiące ozdobę dworu, w tym liczną kolekcję obrazów wielkich polskich malarzy. Wydaje się, że na tym polu dwór perepelnicki zdecydowanie górował nad dworem olejowskim. Ale też odwiedzało go więcej artystów i ludzi sztuki.

Najcenniejsze obrazy z dworu w Perepelnikach to:
- nie sygnowany, ale uważany za dobry portret Tadeusza Kościuszki
- Isabey: miniatura przedstawiająca księcia Józefa Poniatowskiego
- Tomasz Tyrowicz: portrety Jana Pokutyńskiego i jego żony,
- Michał Sozański: portret Macieja Pokutyńskiego i kilka rysunków śpiącego w czasie ostatniej choroby J.I. Kraszewskiego,
- Julian Fałat: Poleszuczka
- January Suchodolski: portret Szymona Padlewskiego,
- Jan Matejko: akwarela z wizerunkami aniołów z Kościoła Mariackiego w Krakowie
- Artur Grottger: portret Wandy Monné z kotem,
- Stanisław Janowski: Tatry (obraz olbrzymich rozmiarów),
- Juliusz Kossak: Jeniec
- Wilhelm Leopolski: Gerwazy

Z rzeźb wymieniono tylko jedną, prawdopodobnie najcenniejszą: popiersie Wandy Monné dłuta Parysa Filippiego.

Źródło wspomina również o pięknych kilimach na ścianach "w tym podolski z Myszkowa z motywem czterech motyli, czy też wyprodukowane w Załoźcach z motywem przewodnim stylizowanych jaskółek" oraz o makatach w złoto-zielone papugi i modlitewniku tureckim (może jeszcze jakimś łupie spod Wiednia, z czasów pierwszego właściciela Perepelników?).

We dworze były także kolekcje brązów i starej broni, ze szczególnie cenną, inkrustowaną złotem strzelbą ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego. W bibliotece było niewiele książek, głównie wydania nowsze, za to archiwum rodzinne zawierało bardzo ciekawe dokumenty, oddając głos autorowi "m.in. akt donacyjny Perepelnik z 1685 r. zaopatrzony w podpis króla Jana III, autobiografię Juliusza Konstantego Ordona, oprawioną w skórę safianową korespondencję rodzinną, cztery listy Teofila Lenartowicza do Michała Sozańskiego, księgę gospodarczą Perepelnik z lat 1814-1855/6 oraz szkicownik monachijskiego pejzażysty Ludwika Bollera, który w okresie malowania "Panoramy" objeżdżał i rysował okolice Racławic".

Dwór perepelnicki został poważnie uszkodzony w czasie pierwszej wojny światowej, kiedy linia frontu przebiegała w pobliżu tej miejscowości (w zamieszczonych na naszej stronie komunikatach wojennych z 1916 roku Perepelniki są kilkakrotnie wymieniane). Odbudowano go i przebudowano po 1920 roku, ale kolejna wojna i wkroczenie Sowietów przyniosła przepadek całego urządzenia i dzieł sztuki.

Według naszych informacji dwór perepelnicki już nie istnieje. Może ktoś z naszych Czytelników posiada jakieś współczesne fotografie tego miejsca?

Na zakończenie warto wspomnieć o najbliższym otoczeniu dworu. Roman Aftanazy wymienia park, w którym rosły m.in. "świerki zwykłe i srebrne, jesiony, lipy pospolite i wielkolistne, brzozy, klony oraz drzewa inne". Były też cztery kwatery sadów, na których granicach rosły szpalery świerków. Między parkiem a sadami stała domowa kaplica z grobami rodzinnymi. Ponieważ w Perepelnikach nie było kościoła ani cmentarza rzymskokatolickiego (wioska należała zawsze do parafii rzymskokatolickiej w odległym Sasowie, a dopiero od 1924 r. do parafii olejowskiej), tu właśnie znajdowali swój spoczynek właściciele i ich najbliżsi krewni. Kaplica powstała około 1850 roku, a w jej wnętrzu wisiała stara kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.



przypisy oryginalne:

(1) Odpis dokumentu nadania wraz z szeregiem późniejszych zachował się w archiwum medyckim Pawlikowskich. Obecnie w "Domu pod jedlami" w Zakopanem.

(2) Wszystkie szczegóły dotyczące dworu pochodzę od żony ostatniego właściciela, A. Wolskiej.


 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Komentarze
Brak komentarzy.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl

dnd, d&d dungeons and dragons
 
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
 
isa, dnd.rpg.info.plwotc, ogl


Copyright © Kazimierz Dajczak & Remigiusz Paduch; 2007-2020