[źródło: Inwentarz trzeciey części Wsi Manajowa, stosownie do Rozkazu C.K. Sądu Szlacheckiego Lwowskiego pod dniem 7mym Lipca b. r. do Nru 13138 wydanego, w czasie oddania teyże części w używanie Wmu Leonowi Kłodnickiemu, przez C.K. Urząd Komorniczy sądowy Cyrkułu Złoczowskiego na gruncie Dóbr Manajowa dnia 21go Lipca 1812 R. spisany. Rekopis.]
ALFABETYCZNY SPIS PODDANYCH Z CZĘŚCI MANAJOWA NALEŻĄCEJ DO KŁODNICKICH W ROKU 1812:
Adler Herszko - dzierżawca (w inwentarzu nie podane, czego, ale prawdopodobnie młynu przy grobli i karczmy w środku wsi, które należały do tej części Manajowa)
Płacił rocznie 180 tys. złotych czynszu.
Bilczuczka Iwanicha - chałupnica.
Rocznie musiała odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 1 kura i 3 jaja.
Bojko Hryć - komornik, mieszkał przy Iwanisze Bilczuczce.
Rocznie musiał odrabiać 14 dni pieszych pańszczyzny oraz uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa
Bojko Mikoła - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Budnik Dmytro - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Budnik Matwij - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Budnik Mykita - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Budnik Pilip - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Caryk Jacko - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Cesarski Anton - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Danilyszyn Hryć - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Dubyna Jacko - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Hornat Fedko - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Iwaseńko Wasyl - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Kiecko Iwan - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Kiecko Stefan - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Kiecków Seń - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 1 kura i 3 jaja.
Lebed Stefan - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 3 kury i 6 jaj.
Łabediow Kiryło - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Mużyczka Daniło - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Mużyczycha Zacharczycha - chałupnica.
Rocznie musiała odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Pasiecznik Iwan - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Pietruszewska Jacycha - chałupnica.
Rocznie musiała odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Piurczak Hryć - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 kura i 3 jaja.
Seńków Ambroch - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Seńków Harasym - gospodarz.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni ciągłe pańszczyzny, uprząść 1 motek włókna z własnego i 1 motek z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 3 kury i 6 jaj.
Stukało Iwan - chałupnik.
Rocznie musiał odrabiać 52 dni piesze pańszczyzny uprząść 1 motek włókna z pańskiego przędziwa oraz złożyć daninę w naturze: 1 korzec ziarna, 1 kura i 3 jaja.
* pustka po gospodarzu Tarnowskim Jaśku
Ogólne Powinności.
1mo. Każden Poddany w Rubrykach wyszczególnioną Powinność z gruntu Ciągłem odbywać powinien. Niemiający Ciągła, dwa dnie piesze, za jeden ciągły robić winien.
2do. Wychodzący na Łan Pański orać swoim pługiem, bierze dni dwa Pańszczyzny, sprzęgających się zaś dwóch na pług, biorą po dniu jednym.
3tio. Wychodzący na Łan Pański z Bronami dwoma parą końmi, bierze jeden dzień ciągły.
4to. Oprócz wyznaczonych w Rubrykach Powinności, każden Poddany dnie pomocne za zapłatę pieniężną, to jest dzień ciągły po Groszy Szestnaście, pieszy po Groszy Ośm odrabiać jest obowiązany.
5to. Każden Poddany Grunt posiadający daje Dworowi w naturze kur trzy i Jaj sześć. Chałupnik zaś kurę jedną i Jaj trzy rocznie oddaje.
6to. Gruntowy Poddany oddaje Dworowi rocznie z swego przędziwa Motek jeden dziewięcioro-piędziowy, i z Pańskiego przędziwa przędzie takiż Motek jeden. Zaś Chałupnicy i Komornicy po jednym Motku z Pańskiego przędziwa przędą.
7mo. Poddany gruntowy odbywa latem i zimą Ciągłem parosprzężajnem co Tydzień po dniu jednem, czyli rocznie dni 52. Chałupnicy pieszo latem i zimą po dniu pieszym jednym na tydzień, czyli dni 52. rocznie, zaś Komornicy rocznie dni 14. pieszych robią.
8vo. Każden Poddany tak gruntowy, pieszy jako i komorniczy, jeżeli ma Owce lub Świnie, płaci od każdej Owcy (opuszczając jagnięta) po Groszy Sześć. Od każdej Świni (opuszczając roku niedochodzące) po Groszy Piętnaście.
9no. Każden Poddany trzymający Pasiekę, daje Dworowi pień dziesiąty, od przechodzących lub niedochodzących dziesięciu płaci od każdego Dworowi po Groszy Sześć rocznie.
10mo. Każden Poddany trzymający Żarna, płaci od tych Dworowi rocznie po Jednemu Złot. pol.
11mo. Szarwarków, ile potrzeba wymaga do dróg, mostów i grobli odbywać powinni.
Niestety, wykorzystywane źródło zawiera bardzo mało informacji. Nie zapisano na przykład, jakie zwierzęta pociągowe posiadali wymienieni poddani, ani ile uprawiali ziemi. Chociaż to ostatnie można wyliczyć orientacyjnie, patrząc na wymiar rocznej pańszczyzny. 52 dni ciągłe oznaczają gospodarza ćwierćłanowego.
W majątkach z czasów pańszczyźnianych występowały trzy rodzaje poddanych. Gospodarze - posiadający dom, ogród i pole uprawne. Chałupnicy - posiadający tylko dom z ogrodem (bez pola). Oraz komornicy - nie posiadający własnego domu ani gruntu i mieszkający w cudzych domach (płacąc za to "komorne" feudalnemu panu - 1 dzień pańszczyzny pieszej na miesiąc).
Gospodarze dzielili się jeszcze na trzy kategorie, według wielkości posiadanej ziemi. Jednołanowi (1 łan = ok. 17 hektarów). Półłanowi - posiadający około 8,5 hektara ziemi (czyli pół łanu). Ćwierćłanowi - posiadający około 4,25 ha ziemi (ćwierć łanu).
Za możliwość użytkowania ziemi i budynków poddani musieli opłacać się dziedzicowi. Przede wszystkim własną pracą (odrabianiem pańszczyzny), ale także różnymi daninami w naturze. Występowały dwa rodzaje pańszczyzny - "ciągła" (to znaczy z użyciem własnych zwierząt pociągowych poddanego) i piesza. Tak samo opłacano (zwykle w formie czynszów pieniężnych ) możliwość wypasania zwierząt. Osobną kategorię obciążeń stanowiły tak zwane szarwarki - kilka dni pracy rocznie - do których były zobowiązani wszyscy posiadacze domów i gruntów (tylko komornicy byli od tego zwolnieni). Nie była to pańszczyzna, lecz obowiązkowe prace dla dobra publicznego, jak naprawa dróg i mostów w okolicach wioski, prace melioracyjne i inne.
Czytelników, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o czasach pańszczyźnianych, odsyłamy do opublikowanego u nas "Katechizmu poddanych galicyjskich". .
|