Lecznictwo ludowe w Załoźcach i okolicy - cz.07 Dodane przez Remek dnia Stycznia 17 2010 19:48:05[źródło: Rocznik Podolski. Organ Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk poświęcony sprawom i kulturze Podola. Tom I - rok 1938. Tarnopol 1938. Nakładem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydano z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej i Fundacji im. Wiktora hr. Baworowskiego.]
Stanisław Spittal (1891 -1964):
Lecznictwo ludowe w Załoźcach i okolicy. część 7
OGÓLNY PODZIAŁ LECZNICTWA LUDOWEGO
Wedle przekonań ludowych wszystkie choroby dzielą się na: 1) wewnętrzne, 2) zewnętrzne i 3) kobiece. Wszystkie te choroby mogą być nasłane przez złość, a więc przez postronnych ludzi. Tylko przez złość powstają: brodawki, liszaje, róża, zimnica, reumatyzm i grupa chorób wenerycznych, a zwłaszcza rzerzączka.
I. Wewnętrzne są albo: 1. z podźwigania albo z oberwania (zaliczają się tutaj wszystkie opuszczenia trzew, przepukliny, nerka wędrująca, łamania i bóle w krzyżach), 2. z wiatru czyli podwiania (apopleksja, paraliż, rwa kulszowa, postrzał), 3. z przestudzenia czyli zaziębienia (grypa, zapalenia płuc, gościec stawowy, mięśniowy, zapalenia gardła, choroby serca, omdlenia), 4. z nerwów (udary krwi do głowy, obłęd, spowodowane przez złość, czy irytację), 5. z żółci, czy też szkodliwych pokarmów, czy z ich ostrości (katary kiszek, żołądka, choroby wątroby: kamica, żółtaczka, kolki, ostre biegunki: czerwonka, cholera, zaparcia i na skutek tych: skręt kiszek, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie otrzewnej, katary pęcherza, choroby nerek).
II. Zewnętrzne choroby pochodzą: 1. z ostrości krwi (wrzody: czyraki, swędzenie, osutki), 2. z urazów (ropowice, zanokcice, złamania, zwichnięcia, skaleczenia).
III. Do kobiecych zaliczają: upławy czerwone (poronienia), upławy białe (wszelkie katary pochwy macicy), niepłodność, nieprawidłowe ułożenie macicy i choroby jajników.
Z tego widzimy, że lud nasz jest wyznawcą teorii humoralnej głoszącej, że od stosunku mieszania się soków ustrojowych zależne jest zdrowie lub choroba. I według tego przytoczonego powyżej schematu należałoby omawiać całość medycyny ludowej. Jednakowoż podział taki byłby zbyt chaotyczny, nie dawałby jasnej orientacji zwłaszcza czytelnikowi, który gubiłby się w powodzi powtarzających się sposobów leczniczych.
Dla lepszego więc przeglądu zmienię ten system ludowy i do samego lecznictwa obejmującego całe życie człowieka, dodam jeszcze zabobony i zwyczaje oraz wierzenia i obyczaje związane z ciążą, porodem i połogiem. Sam zaś dział chorobowy zmienię również, tak że całość obejmie:
I. Zabobony, wierzenia i obyczaje związane z narodzinami i rozwojem człowieka: 1. ciąża, 2. poród, 3. chrzest.
II. Lecznictwo ludowe: 1. w chorobach dzieci, 2. kobiecych, 3. nerwowych i umysłowych, 4. w chorobach narządu krążenia krwi, 5. oddechowego, 6. trawienia i przemiany materii, 7. w chorobach moczowych i wenerycznych, 8. skóry, 9. ruchowych i chirurgicznych, wreszcie 10. w chorobach narządów zmysłów (oczu, uszu, nosa).
III. Spis środków leczniczych.
Sądzę, że taki podział ułatwi znacznie czytelnikom orientację, i nie dopuści do powtarzania się, które zabierałoby wiele miejsca i mogłoby znudzić.
