Dzieje Bia³okiernicy
Dodane przez Remek dnia Maja 02 2007 12:35:52
Dzieje Bzowicy i Bia³okiernicy by³y od zawsze nierozerwalnie zwi±zane z dziejami s±siedniego Olejowa.
Najstarszy znany nam zapis nazwy Bia³okiernicy (Biallokrinice) pochodzi z 1598 roku, z dokumentu potwierdzaj±cego sprzeda¿ dóbr z³oczowskich z przyleg³ymi wsiami Markowi Sobieskiemu, wojewodzie lubelskiemu (dziadkowi przysz³ego króla Jana III) przez braci Czarnkowskich.
W nieznanym bli¿ej dokumencie z 1649 roku (cytowanym w ksi±¿ce Edwarda Klisiewicza "Nazwy miejscowe Tarnopolszczyzny", Kraków 2001) figuruje jako "Bi³okrynica".
Z du¿± doz± prawdopodobieñstwa mo¿emy wiêc przyj±æ dla Bia³okiernicy t± sam± listê w³a¶cicieli, co dla Olejowa.
prawdopodobnie:
? - 1532 rodzina Sienieñskich. Byæ mo¿e to oni za³o¿yli wie¶.
na pewno:
1532 - 15?? rodzina Górków.
15?? - 1598 rodzina Czarnkowskich.
1598 - 1740 rodzina Sobieskich, przez piêæ pokoleñ. W roku 1740 wnuczka króla Jana III, Maria Karolina ks. de Bouillon, córka królewicza Jakuba Sobieskiego, sprzeda³a dobra z³oczowskie ks. Micha³a Kazimierzowi Radziwi³³owi zwanemu "Rybeñko".
znów czê¶ciowo bez dok³adnych dat:
1740 - 17?? rodzina Radziwi³³ów. Z dóbr z³oczowskich zosta³ wydzielony odrêbny klucz olejowski, który by³ dawany w zastaw za sumy pieniê¿ne ró¿nym osobom. Brak jest pewnych wiadomo¶ci o latach 1740-1748.
przed 1748 - ok. 1762 klucz olejowski z Bia³okiernic± by³ w czasowym posiadaniu rodziny B³êdowskich, jako zastaw. Szersze informacje o tym podajemy przy najstarszych dziejach Olejowa.
1762 - 1855 rodzina Starzeñskich. Pocz±tkowo jako zastaw od Radziwi³³ów, a od ok. roku 1782, po wykupieniu na licytacji za d³ugi radziwi³³owskie, ju¿ prywatna w³asno¶æ rodziny Starzeñskich. Za ich czasów, w 1848 roku w zaborze austriackim dosz³o do uw³aszczenia ch³opów i Starzeñscy przestali byæ w³a¶cicielami ca³ej wsi Bia³okiernica.
W latach 1809-1815, po zaborze przez Rosjê Obwodu Tarnopolskiego, jako nagrody za "pomoc" Francji i Ksiêstwu Warszawskiemu w wojnie z Austri± w 1809 roku, kilka kilometrów od Bia³okiernicy, pod s±siedni± Bzowic±, przebiega³a austriacko-rosyjska granica pañstwowa. Wed³ug traktatu rosyjsko-austriackiego z 1810 roku w tej czê¶ci Podola granica bieg³a na po³udnie od Werte³ki, Neterpiñców, Bzowicy i Serwerów, a te w/w wioski by³y granicznymi punktami Austrii. Po Kongresie Wiedeñskim w 1815 roku Rosjanie musieli zwróciæ Tarnopolszczyznê i granica znów przesunê³a siê na dawne miejsce, nad rzekê Zbrucz.
Bia³okiernicy i jej mieszkañców zapewne nie ominê³y dwie epidemie cholery: w roku 1831 i 1848. Zw³aszcza ta pierwsza poci±gnê³a wiele ofiar ¶miertelnych w parafii Jezierna, do której nale¿a³a wtedy wioska, razem z Olejowem i Bzowic±.
***
ZALUDNIENIE BIA£OKIERNICY:
1832 - (dane gr.-kat.) w¶ród mieszkañców by³o 207 grekokatolików 
1857 - 355 osób
1857 - (dane gr.-kat.) w¶ród mieszkañców by³o 233 grekokatolików
1870 - 448 osób
1880 - 480 osób (w tym 214 wyznania rz.-kat., 253 gr.-kat., 13 moj¿eszowego)
1890 - 549 osób
1904 - 665 osób
1905 - (dane rzym.-kat.) w¶ród mieszkañców by³o 302 wyznania rzym.-kat.
1910 - (dane gr.-kat.) w¶ród mieszkañców by³o 462 grekokatolików, 250 ³acinników i 9 ¯ydów.
1921 - 665 osób, 327 mê¿czyzn i 338 kobiet (wed³ug wyznania: 339 wyznania rz.-kat., 308 gr.-kat., 18 moj¿eszowego; wed³ug podanej narodowo¶ci: 361 Polaków i 304 Rusinów)
1939 - 720 osób (w tym 380 Ukraiñców wyznania gr.-kat., 5 ¯ydów, 320 Polaków i 5 "Ukraiñców wyznania ³aciñskiego")