Rzemieślnicy, handlowcy, akuszerki z Bzowicy

Dzięki trójce naszych Dobrodziejów, wspierających od dawna projekt "Olejów na Podolu", mamy do dyspozycji trochę kopii stron z ksiąg kościelnych. W bieżącym roku trafił nam się materiał bardzo ładnie czytelny. W tym (często zawiłe) łacińskie nazwy zawodów i nazwy przyczyn zgonu, z którymi mieliśmy zawsze problem. Można się już było pokusić o kilka zestawień.

W niniejszym artykule spisujemy wszystkich rzemieślników, akuszerki, handlowców itp. z wioski Bzowica. Materiał ze starych ksiąg kościelnych 1850-1896 uzupełniliśmy informacjami z książek adresowych oraz innych źródeł. Znajdziecie tu w jednym miejscu wszystkich nie-rolników (poza służbą dworską Starzeńskich i Wodzickich, spisaną oddzielnie).

Mamy ich dużo mniej niż w przypadku Olejowa. Widać tu wyraźnie różnicę. Olejów był ludniejszą wsią. Dodatkowo do I wojny światowej istniał tam duży pracodawca - olejowski dwór. Wielu rzemieślników pracowało dla hrabiów Starzeńskich i Wodzickich, a niektórzy zostali zapewne przez nich sprowadzeni, jako specjaliści w swoich zawodach.

Jeśli trafią się nowe materiały, ta lista zostanie uaktualniona. Prosimy też o pomoc Czytelników - może ktoś mógłby coś tu dodać?

(Uaktualnione luty 2014)

W CZASACH AUSTRIACKICH:

kowale

1876-1906 Bernacki Michał, mąż Franciszki zd. Horba
1909 Olender Jan, mąż Rozalii zd. Sikorskiej

tkacze

1873 Kalinowski, imię NN

W owym czasie sławny w okolicach Załoziec, a jego wyroby trafiły nawet na Wystawę Powszechną w Wiedniu w 1873 roku. Tak pisał o nim Agaton Giller ("Polska na Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 r. Listy Agatona Gillera". Lwów. Nakładem autora. 1873.):

Ze wszystkich atoli wyrobów rozwieszonych na ścianie wyróżniają się pięknością i dobrocią wyrobu kilimki, wyrobione przez tkacza włościanina z Bzowicy koło Załoziec, Kalinowskiego, a zakupione przez Wł. Dzieduszyckiego. Jest ich siedm, trzy są całkowite, tkane na szerokim warstacie; trzy w połowie zszywane, tkane na węższym warstacie; niektóre są zupełnie wełniane, inne z osnową nicianą. Kobiety same przędą zwykle i farbują wełnę i oddają ją tkaczowi słynnemu w okolicy, jakim jest około Załoziec wspomniany już Kalinowski. Jego kilimki nietylko do pokrycia podłóg ale jako dywany ścienne mogłyby służyć.

szewcy (łac. "sutor")

1856 Słonecki Wincenty, ur. Huta Pieniacka, w roku 1856 wymieniony pod numerem domu 2
1883 Masztalerz Nicetas, mąż Salomei zd. Magdycz
1909-1912 Górecki Korneliusz, mąż Marii zd. Mentus

krawcy (łac. "sartor")

1852 Zimmer Karol / Sinner Karol, wymieniony pod numerem domu 59

ekspedienci w sklepie

1899 Hładun Grzegorz

inserat Bzowica 1899

Inserat Grzegorza Hładuna o poszukiwaniu pracy
"Przewodnik kółek rolniczych". Rok XIII. Nr 12. Lwów, dnia 15. Czerwca 1899.

akuszerki / położne (łac. "obsterix" / "obstetrix")

prawdopodobnie stale się tym zajmujące:
1818-1825 Świtłyk Maryna / Świtlicka Marianna, odebrała 8 porodów
1832-1836 Prochańka Prakseda / Prochaoka Prakseda, odebrała 25 porodów
1835-1847 Skoczylas Magda / Skoczylas Magdalena / Skoczylaska Magdalena, odebrała 60 porodów
1842 Czarny Agata, odebrała 7 porodów
1846-1855 Bezpalko Katarzyna / Bezpalkowa Katarzyna, odebrała 9 porodów
1851-1864 Żytyńska Feśka / Żytyńska Feuronia / Żytyńska Eufrozyna, odebrała 9 porodów
1853-1864 Żytyńska Teodozja (czy nie osoba j.w.?), odebrała 14 porodów
1859-1865 Bezpalko Anna, odebrała 14 porodów
1859-1865 Czop Kunegunda, odebrała 17 porodów

okazyjnie:
1818 Pelipicha Marunka / Pelipycha Marunka, przy 3 porodach
1819-1822 Kowczycha Maria, przy 5 porodach
1826-1828 Kowalik Maryna / Kowalicha Maryna, przy 6 porodach
1832 Magdycz Anna, przy 1 porodzie
1832 Magdycz Marianna, przy 1 porodzie
1838 Hajda Pelagia, przy 1 porodzie
1828 Kowalicha Teresa, przy 5 porodach
1838-1840 Czarny Agafia, przy 5 porodach
1839 Czarny Happa, przy 1 porodzie
1843 Koszeraczka(?) /nieczyt./ Maria, przy 2 porodach
1844-1854 Czarny Helena, przy 5 porodach
1846 Wilk Katarzyna, przy 1 porodzie
1851 Antochów Katarzyna, przy 1 porodzie
1853 Masztalerz Maria / Masztalerz Marianna (oryg. "Masztalirz"), przy 2 porodach
1859 Bezpalko Helena, przy 1 porodzie
1859 Stachów Marianna, przy 1 porodzie
1859 Żytyńska Franciszka, przy 1 porodzie
1863 Zmudowa Ewa, przy 1 porodzie
1912 Radom Konstancja, znany 1 poród

kucharz pałacowy z Dębiny ad Bzowica

1880 Bobik Andrzej, mąż Rozalii zd. Horeńskiej

kasy pożyczkowe

1879-1897 Kasa pożyczkowa gminna
"Celem takowych jest: udzielać nieszczęściami dotkniętym gospodarzom zapomogi za pomocą pożyczek".

Wysokość funduszu kasy bzowickiej (dane ze schematyzmów galicyjskich):
1879-1881 - 116 złotych reńskich 44 centy
1882-1883 - 128 złotych reńskich 8 centów
1884-1885 - 140 złotych reńskich 89 centów
1886-1887 - 153 złotych reńskich 54 centy
1888 - 204 złotych reńskich 35 centów
1892 - 455 złotych reńskich 87 centów
1894 - 529 złotych reńskich 80 centów
1896 - 595 złotych reńskich 27 centów
1897 - 540 złotych reńskich 31 centów

W II RZECZYPOSPOLITEJ:

Młynarze:

1935 Górecki Mikołaj, mąż Barbary zd. Mycyszyn

Kowale:

1926-1930 Glas I.
1926-1930 Olender J.

Krawcy:

1926 Janiga W.
1926-1936 Bezpalko Marcin

Szewcy:

1926-1939 Bezpalko Jan, mąż Rozalii zd. Cinner
1926-1930 Niemylowski W.

Różne towary:

1926 Bezpalko M.
1926-1930 Romaniszyn A.
1926-1930 Sztark Ł.
1928-1930 Bezpalko J.

W wiosce istniały też kooperatywy:
1928-1930 "Selańska Pomicz"
1930 "Kółko Rolnicze"
i sklep ukraińskiej kooperatywy, który działał jeszcze w czasie II wojny. Niestety, nic nie wiemy o ludziach tam zatrudnionych.