Białogłowy
Dodane przez Remek dnia Czerwca 30 2008 02:06:39
OPIS WSI
[źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", praca zbiorowa, tom I. Warszawa 1880, nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego]. Zachowano oryginalną pisownię, rozwinięto skróty.
Białogłowy, wieś, powiat złoczowski, o 4 mile na wschód od Złoczowa. Przestrzeni większa posiadłość obejmuje roli ornej 962, łąk i ogrodów 267, pastwisk 21, lasu 41 morgów austriackich; posiadłość mniejsza roli ornej 1367, łąk i ogrodów 341, pastwisk 18, lasu 6 mórg. Leży na zimnem Wysokiem Podolu. Ludność rzymsko katolicka 374, grecko katolicka 775, izraelicka 17, razem 1166. Należy do rzymsko katolickiej parafii w Załoścach; grecko katolicka parafią ma w miejscu, do której należy wieś Neterpińce z 239 parafianami; razem cała parafia ma 1014 dusz i należy do dekanatu zborowskiego. Gospodarstwo na obszarze dworskim jest wzorowe; konie, bydło i nierogacizna poprawnej rasy. Posiada szkołę filialną i kasę pożyczkową z funduszem zakładowym 119 złotych reńskich austriackich Właściciel większej posiadłości Kazimierz hr. Wodzicki.
B. R.
[źródło:Stanisław Spittal: Lecznictwo ludowe w Załoźcach i okolicy. W: Rocznik Podolski. Organ Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk poświęcony sprawom i kulturze Podola. Tom I - rok 1938. Tarnopol 1938. Nakładem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydano z zasiłku Funduszu Kultury Narodowej i Fundacji im. Wiktora hr. Baworowskiego.]
Nazwa wsi Białogłowy ma - wedle miejscowego podania - pochodzić z czasów epidemii cholery, podczas której wymarli wszyscy mieszkańcy wsi za wyjątkiem dwóch starych, siwych bab, białych głów. Nazwa ta zarazem zdradza czysto polskie pochodzenie wsi.
Najstarszy zachowany zapis nazwy "Białogłowy" pochodzi z 1649 roku z nieznanego bliżej dokumentu z 1649 roku (cytowanego w książce Edwarda Klisiewicza "Nazwy miejscowe Tarnopolszczyzny", Kraków 2001)
Dokument, sporządzony w 1649 roku po wycofaniu się wojsk Chmielnickiego po oblężeniu Zbaraża i bitwie zborowskiej. Opisuje spustoszenia i wyludnienie wiosek w załozieckich dobrach książąt Wiśniowieckich. Dotyczy on jakiegoś poboru - podatków lub czynszu. Nie mamy niestety jeszcze pełnej "metki" tego dokumentu, z dokładnym opisem i datami.
Łucyk Kunaszow de v. Białegłowy, Iwan Hryckowicz de v. Hryniow, Tymko Zukow de v. Częstopady, n. Albertus Czarnołuski de v. Trzcieniec, Sauka Fedorow syn de v. Ratyszczow, Iwan Drzewusz de v. Nieterpince et ratione v. Milno (1), - mm. Demetrii et Constantini Wiszniowieckich subditi (2), p. i. - "isz my dla spustoszenia pomienionych wsi, młynow, karczm y cerkiew, takze ludzi wymarcia y w niewolą pobrania (procz w Neterpincach młyn został, takze w Trzcińcu) nie moglismy z pomienionych wsi wieccy wybrac, tylko w Białychgłowach zł. 3 y gr. 8, z Hreniowa zł. 10 y gr. 16, z Częstopad zł. 6 y gr. 7, z Trzcinca zł. 7, gr. 11 1/2, z Ratysczowa zł. 9 y gr. 10, z Nieterpiniec zł. 7 y gr. 5 (z Milna zas nic a nic, y chłopa iednego nie zostało, z ktorey wsi, ze szpustoszała w niwecz, my wysz pomienieni przysięgamy) nie moglismy poboru teraznieyszego wybrac".
(*) de v. = de villa - z wioski
(2) i usprawiedliwienie wioski Milno
(3) panów Dymitra i Konstantego Wiśniowieckich poddani
Właściciele majątku ziemskiego Białogłowy
(spisani ze schematyzmów galicyjskich i starych skorowidzów)
1827-1831 Apolonia Karwowska
1833-1836 spadkobiercy Apolonii Karwowskiej
1838-1868 Wincenty Kossakowski
1870-1889 Kazimierz hr. Wodzicki
1890-1897 Aleksander hr. Wodzicki
1904 Israel Blaustein
1905 Altstadter Izaak i 4 wspólników
1909-1928 Izrael Blaustein
1926-1930 Aleksander hr. Wodzicki (majątek Białogłowy Dębina)
ZALUDNIENIE BIAŁYCHGŁÓW:
1832 - (dane gr.-kat.) wśród mieszkańców było 829 grekokatolików
1857 - 889 osób
1857 - (dane gr.-kat.) wśród mieszkańców było 623 grekokatolików
1870 - 1017 osób
1880 - 1166 osób (między nimi 374 wyznania rz.-kat., 775 gr.-kat., 17 Izraelitów)
1890 - 1585 osób
1904 - 1450 osób
1905 - (dane rzym.-kat.) wśród mieszkańców było 356 wyznania rzym.-kat.
1910 - (dane gr.-kat.) wśród mieszkańców było 1269 grekokatolików, 300 łacinników i 40 Żydów.
1921 - 1.585 osób, 772 mężczyzn i 813 kobiet (według wyznania: 575 wyzn. rz.-kat., 988 gr.-kat., 22 mojżeszowego; według podanej narodowości - dane mogą nie być wiarygodne - 954 Polaków i 631 Rusinów)
1939 - dane ukraińskie - 1770 osób (w tym 1250 Ukraińców wyznania gr.-kat., 15 Żydów, i 505 Polaków)